|
مناسب سازی می کوشد با هدف ایجاد و تساوی فرصت ها و رعایت حقوق ا فراد معلول و کم توان به منظور مشارکت آنان در کلیه امور جامعه حضور معلولان جامعه را در اذهان طراحان شهری جهت ایجاد فضائی مناسب به مرحله تعیین برساند . در کل اصلاح ساختاری محیط فیزیکی بدون مانع به نحوی که معلولان و سالمندان به آسانی بتوانند به تنهائی و بدون کمک به امکانات عمومی محیط اطرافشان دست یابند .
اما وسایل و امکانات لازم برای مناسب سازی از جمله موارد زیر ذیل می باشد :
1- سطح شیب دار یارمپ بایک سری شرایط لازم برای تهیه و نصب رمپ لازم است تا بتوان بالا رفتن رابرای معلولین تسهیل نمود.
2- نقش موزائیکهای سکه ای در انتخاب مهر نابینایان: با تعیین موزائیک های فوق (سکه ای و شپ ودار ) در کف معابر و کناره ای دیوار می توان عبور نابینایان در معابر و جهت یابی آنها را تسهیل کرد.
3- دسترسی آسان به تلفن های عمومی : صندق پست و عابر بانک ها و سایر تجهیزات شهری میسر می گردد .
4- ویژگی پیاده روها و سواره رو ها : با تسطیح مناسب خیابان می توان مشکل تردد نابینایان - سالمندان و افراد روی ویلچرتسهیل نمود.
5- توقفگاه مناسب معلولین : با در نظر گرفتن شرایط لازم برای این متطور توقفگاه مناسب معلولین از جمله ایستگاههای اتوبوس و مترو ایجاد شده و تردد معلولین با اتومبیل تسهیل میگرد.
6- ویژگیهایی فضای بهداشتی مناسب معلولین.
7- ویژگیهایی ورودی و راهروهای مناسب معلولین در ساختمان های عمومی که معلولین می توانند در داخل ساختمانها که یکی از موانع محیطی باز دارنده آنها محسوب می شود به سهولت تردد نمایند.
8- ویژگهای پله مناسب معلولین و سالمندان ، پله ها در صورت رعایت موارد از امنیت و سهولت بیشتری به هنگام بالا و پائین رفتن برخوردار خواهند شد.
9- آسانسور تنها وسیله مناسب برای جابجایی عمودی معلولین برای دسترسی به طبقات است .
بازشوهای مناسب معلولین : در صورت ایجاد شرایط در بازشوها تأثیرات روانی فضای داخلی ساختمانها در معلولین افزایش می یابد .
جایگاه قانونی مناسب سازی :
1- قانون اساسی در اصل 3 و 43 تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی و تأمین حقوق همه جانبه افراد تأکید دارد .
2- سازمان ملل متحد هدف نهایی از توانبخشی را مشارکت و برابری کامل می داند که بناها و فضای شهری باید طوری طراحی شود که گروههای خاصی از مردم به علت معلولیتشان از استفاده از آنها محرم نشوند.
اصول اساسی :
الف - هر فردی باید به تمام مکانها و بناهای عمومی دسترسی داشته باشد.
ب - امکان راه یافتن به تمام بنای عمومی باید وجود داشته باشد.
ج - استفاده از تمام تسهیلات عمومی و مواهب محیطی باید میسر باشد.این اصول اساسی را می توان در قالب 6 بند مقررات تدوین کرد تا در طراحی فیزیکی محیط در نظر گرفته شود
- دسترسی : بناها و فضای شهری باید چنان طراحی شود که همه مردم بتوانند به آن دسترسی داشته باشند.
- دستیابی : در بناها و فضاهای شهری تمهیدات به گونه ای فراهم آید که همه بتوانند تا حد امکان به بناها و مکان ها دست یابند.
- کاربری : بناها و فضاهای شهری باید طوری طراحی شود که همه مردم از آن استفاده کنند و لذت ببرند.
- جهت یابی : بناها و فضای شهری باید طوری طراحی گردد که جهت یابی و یافتن راه آسان باشد.
- ایمنی : بناها و فضای شهری را باید طوری طراحی کرد که مردم بتوانند در رفت و آمد باشند بدون اینکه زندگی و سلامتی آنان به مخاطره افتد.
- کارپذیری : محل کار اعم از اداره و کارگاه باید طوری طراحی شود که به مشارکت و اجرای نقش معلولین امکان دهد.
1- ماده2 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مصوب 16/3/83 مجلس شورای اسلامی و تبصره 1 ، 2 و3 قانون فوق الذکر.
2- بندح ماده 193 قانون برنامه توسعه جمهوری اسلامی
3- بند 5 مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مورخ 8/3/68
4- عدم توجه مسئولین به این امر حیات بخش
5- عدم رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی توسط شهرداری .
مشکلات موجود :
1. عدم مناسب سازی پیاده روها
2. عدم مناسب سازی ایستگاهها
3. عدم مناسب سازی درب و پله های اتوبوس
4. عدم وجود سطح شیب دار
5. نبودن توقفگاه جهت پیاده و سوار کردن معلولین .
6. عدم وجود پارکینگ ویژه معلولین
7. پایانه اتوبوسرانی و ایستگاهها باید برای معلولین هم سطح با کف اتوبوس گردد .
8. سواره رو و پیاده رو با علائم حسی قابل تشخیص برای نابینایان سازماندهی نشده است .
9. عدم وجود دستگاههای خبر دهنده برای نابینایان
10. نبودن آبریزگاه مخصوص معلولین .
11. عدم رعایت استاندار برای ورودی های ساختمان
12. تعبیه فضاهای بهداشتی مناسب در اماکن عمومی
13. عدم دسترسی معلولین به تاکسی
14. آموزش ندیدن رانندگان در برخورد با معلولین
15. عدم نصب بالابر جهت انتقال معلولین به داخل اتوبوس
16. نبودن علائم بصری مناسب برای ناشنوایان در راه آهن
17. مطلب پزشکان متخصص قلب و ارتوپد در طبقات فوقانی (عدم) رعایت مناسب سازی مراکز درمانی
18. عدم مناسب سازی مراکز تجارتی – پاساژ بازارهای روز .
19. عدم مناسب سازی مراکز جهانگردی و پذیرائی اعم از مسافرخانه – هتل و...
20. عدم مناسب سازی اماکن مذهبی
21. عدم مناسب سازی اماکن ورزشی
22. عدم مناسب سازی فضای سبز مانند پارکها و....
23. عدم مناسب سازی مراکز انتظامی و پادگانها
24. عدم مناسب سازی مراکز صنعتی و محل کار معلولین .
»
بسمه تعالی
وزارت مسکن و شهرسازی – سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور وزارت رفاه و تامین اجتماعی
هیئت وزیران در جلسه مورخ 4/3/1384 بنا به پیشنهاد مشترک شماره 4778/100 مورخ 25/9/1383 وزارتخانه های رفاه و تامین اجتماعی و مسکن و شهرسازی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد تبصره ( 4) ماده (2) قانون جامع حمایت از حقوق معلولان – مصوب 1383- آیین نامه اجرایی ماده یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود .
آیین نامه اجرایی ماده ( 2) قانون جامع حمایت از حقوق معلولان
ماده 1- عبارات زیر در آیین نامه در معانی مشروح زیر به کار می روند
الف – مناسب سازی : اصلاح محیط و تدارک وسایل حمل و نقل است به طوری که افراد معلول قادر باشند تا آزادانه و بدون خطر در محیط پیرامون خود اعم از اماکن عمومی ، معابر ، محیط شهری و بین شهری و ساختمانهای عمومی حرکت کنند و از تسهیلات محیطی ، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی با حفظ استقلال فردی لازم بهره مند شوند .
ب- دستگاههای مشمول این آیین نامه ، کلیه وزارتخانه ها ، سازمانها ، موسسات و شرکتهای دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی .
پ - ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان : ضوابط مصوب مورخ 6/10/1378 شورای عالی شهرسازی و معماری و اصلاحات بعدی آن برای افراد معلول و ناتوان .
ت- اماکن عمومی : کلیه وزارتخانه ها ، موسسات و شرکتهای دولتی ، اماکن ورزشی ، پایانه ها فرودگاهها ، دانشگاهها ، قطارهای شهری و برون شهری ، مراکز تجاری ، بانکها و خود پردازها ، بوستان ها معابر عمومی و نظایر آنها .
ماده 2- شهرداریهای سراسر کشور موظفند از صدور پروانه احداث و پایان کار برای ساختمانها و اماکن عمومی و معابری که ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان را رعایت نکرده باشند ،خودداری نمایند .
تبصره ـ کلیه دستگاهها موظفند هنگام تنظیم بودجه سالانه خود اعتبارات مورد نیاز مناسب سازی را پیش بینی و به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و دیگر مراجع ذیربط پیشنهاد نمایند .
ماده 3- دستگاهها موظفند در طی یک برنامه سه ساله از زمان تصویب به ابلاغ این آیین نامه هر سال حداقل سی درصد (30% ) از ساختمانهای عمومی وابسته را برای استفاده معلولان ، ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان مناسب سازی نمایند .
ماده 4- شهرداری های سراسر کشور موظفند جهت مناسب سازی اماکن عمومی اقدامات زیر را انجام دهند :
الف ـ مناسب سازی معابر عمومی با الویت معابر اصلی و نزدیک به تقاطع ها و همچنین پارک ها
ب ـ تجهیز و نصب چراغها ، علایم راهنمایی مناسب در معابر عمومی و بر جسته سازی سطوح پیاده روی های نزدیک به تقاطع ها و همچنین پارکها
پ- رفع موانع و تطبیق مقررات صدور پروانه با ضوابط و مقررات شهرسازی ، معماری برای معلولان
تبصره – اعتبار لازم برای اجرای این ماده و سایر مواردی که بر عهده شهرداریها گذاشته شده است از محل اعتبار مربوط تأمین می گردد .
ماده 5- کلیه شرکتها و سازمانهای حمل و نقل عمومی درون شهری و برون شهری موضوع این آیین نامه موظفند طی یک برنامه پنج ساله نسبت به مناسب سازی اماکن عمومی خود ( ایستگاهها ، بنادر و فرودگاهها ) و وسایل حمل ونقل عمومی مربوط بر اساس ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولان اقدام نمایند .
ماده 6- شرکتهای خود رو ساز داخلی موظفند استانداردهای لازم جهت ساخت وسایل نقلیه عمومی به منظور استفاده معلولان و جانبازان را رعایت و نسبت به ساخت خودروهای شخصی متناسب با وضعیت معلولان و بنا به سفارش آنان یا دستگاههای ذیربط اقدام نمایند .
ماده 7- سازمان صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد شهید و امور ایثارگران موظفند با هماهنگی سازمان بهزیستی کشور نسبت به تولید و پخش برنامه های آموزشی دررسانه های عمومی (ملی و استانی ) برای ارتقای آگاهی عمومی در زمینه مناسب سازی برای افراد دارای معلولیت اقدام نمایند .
ماده 8- سازمان بهزیستی کشور موظف است به منظور پی گیری و ایجاد هماهنگیهای لازم برای مناسب سازی ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی را با ترکیب زیر تشکیل دهد :
تبصره – ستاد می تواند در صورت ضرورت نسبت به دعوت از سایر سازمانها ی دولتی ، غیر دولتی و اشخاص صاحب نظر حسب مورد اقدام نماید .
ماده 9- نظارت بر اجرای این آیین نامه در سراسر کشور با سازمان بهزیستی کشور بوده و سازمان یاد شده موظف است گزارش نظارتی خود را به هیئت وزیران منعکس نماید .
محمد رضا عارف
معاون اول رئیس جمهور
رونوشت : به دفتر مقام معظم رهبری ، دفتر رئیس جمهور ، دفترریاست قوه قضاییه ، دفتر معاون اول رئیس جمهور ، دفتر معاون حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور ، دفتر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ، دیوان محاسبات کشور ، دیوان عدالت اداری ، اداره کل قوانین مجلس شورای اسلامی ، سازمان بازرسی کل کشور ، اداره کل حقوقی ، اداره کل قوانین و مقررات کشور ، کلیه وزارتخانه ها ، سازمانها و مؤسسات دولتی ، نهادهای انقلاب اسلامی روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و دفتر هیئت دولت ابلاغ می شود .