استراتژی مدیریت رفتاری کودکان بیش‌فعال

مهارت‌های زندگی > خانواده  - لادن نصیری:
1- برنامه زمان‌بندی شده: برای کودکان بیش‌فعال خود زمان‌بندی خاصی برای هر کاری در نظر بگیرید.

به او تفهیم کنید ساعت 7 شام می‌خوریم و اگر مشغول مطالعه یا صحبت با تلفن بود به او یادآوری کنید که 5 دقیقه وقت دارد که سر میز شام بیاید وگرنه میز غذا جمع می‌شود.

زمانی‌که برای بچه‌های بیش‌فعال، برنامه زمان‌بندی‌شده قابل اجرا در نظر می‌گیرید کم‌کم آنها عادت می‌کنند که خود را با شرایط زمانی وفق دهند لذا به‌تدریج در این چارچوب قرار می‌گیرند و از اتلاف وقت، دیر آماده شدن، کمبود وقت و درگیری‌های حاصل از آن مصون می‌مانند و از بروز درگیری بین والدین و کودک به خاطر تأخیر در عملکرد جلوگیری می‌شود. نکته قابل توجه آن است که به فرزندتان تفهیم کنید که در زمان مقرر خود شخصاً موظف به خاتمه و سازماندهی به کارهایش است و شما کمکی به او نخواهید کرد و در شرایطی که در تنگنای زمانی نیز قرار دارید حتما به عهدتان وفادار بمانید تا او عادت کند که باید در محدوده زمانی خود کارهایش را سروسامان دهد و روی کمک شما نمی‌تواند حسابی باز کند (توجه کنید که ابتدای این طرح فرصت زمانی را خیلی محدود نکنید و کارهای کمی نیز در این فرصت بگنجانید تا به او استرس وارد نشود و با از عهده برآمدن وظایف محوله نسبت به ادامه طرح دلگرم باشد).

2- به او تبعیت از قوانین را یادآوری کنید و گوشزد کنید که اطاعت از قانون خانه و مدرسه اهمیت زیادی دارد. این طرح را با کارهای کوچک و آسان شروع کنید. به او بگویید که هرگز نباید در حضور بزرگ‌ترها دراز بکشد یا پایش را دراز کند. ابتدا فهرستی از نبایدها را در اختیار او نگذارید بلکه به‌تدریج از قوانین مهم شروع کنید تا به جزئیات برسید. او را درصورت پیروی از قوانین تشویق کنید و به‌طور غیرمستقیم دستور دیگری را وارد چرخه قانون کنید. درصورت سرپیچی از قانون، فرزندتان را در حضور دیگران مورد انتقاد و سرزنش قرار ندهید بلکه در فرصتی مناسب با او یک قرارداد نشانه‌ای بگذارید؛ مثلا بگویید اگر از قانونی در حضور دیگران سرپیچی‌کردی چون دوست ندارم جلو همه به تو تذکر بدهم چشم‌هایم را چند بار باز و بسته می‌کنم یا دستم را بالا می‌آورم تا تو متوجه شوی و رفتارت را اصلاح کنی.

توجه داشته باشید مرتب نکات منفی و اشتباه را به او یادآوری نکنید بلکه کارهای مثبت و رفتارهای درست را نیز به او بگویید و مقایسه رفتار درست و غلط را گاهی به‌خودش واگذار کنید و اگر متوجه شدید که از پس این کار برنیامد شما وارد میدان شوید و درصورت مشاهده کوچک‌ترین اشتباه پیوسته و بی‌درنگ به او تذکر ندهید و در مقابل آن، کوچک‌ترین رفتار اصولی او را تحسین کنید و در همان زمان به او رفتارهای پسندیده دیگر در آن چارچوب را به‌طور غیرمستقیم یادآوری کنید.

3- او را به اتمام وظایفش تشویق کنید. اگر وظیفه‌ای را به عهده او گذاشتید، از او با زبان نرم و دوستانه بخواهید که کار را به اتمام برساند. به‌عنوان مثال اگر مکعب‌هایی را در اختیارش گذاشتید او را بی‌هدف با آنها رها نکنید بلکه با مشورت او‌، به یک هدف برای ساخت آن مکعب‌ها برسید و مثلا اگر قرار شد با آن خانه‌ای بسازید از او بخواهید که آن خانه در نهایت زیبایی به پایان برساند و بعد به سراغ ساخت شیء دیگری برود و حین ساخت نیز مرتب او را تشویق به ادامه کار کنید و به او بگویید، مامان یا بابا منتظرند بینند این خانه چه شکلی می‌شود؟

4- فرزند بیش‌فعال خود را تنها با غرزدن‌، انتقاد‌، تهدید‌، گوشزد‌کردن قانون و... تربیت نکنید‌. رفتارهای مثبت او را مورد توجه قرار دهید، او را در آغوش بگیرید‌، رفتارهای صحیح او را با لبخند در جمع مورد حمایت قرار دهید‌. توجه کنید فرزند بیش‌فعال شما به توجه والدین و اعضای خانواده‌اش بسیار محتاج است زیرا او اغلب از ستایش اجتماعی محروم است و اگر بنا باشد که در خانواده نیز تنها مورد انتقاد و بی‌مهری قرار گیرد، هیچ انگیزه‌ای در وجودش برای پیشرفت و بهبود جوانه نمی‌زند.