کلسترول وضایعات نخاعی

کلسترول :

شما خیلی شنیده اید که کلسترول بد است. گوشت قرمز نخورید. بیشتر ماهی مصرف کنید. از خوردن تخم مرغ پرهیز نمائید. غذاهای چرب نخورید. زیاد ورزش کنید. شاید حتی شما شنیده باشید که آسیب نخاعی می تواند اوضاع را بدتر کند. آیا آن مثل اعتیاد یک مشکل جدی است؟ آیا این موضوع یک مشکل مهمی است که باید به آن پراخته شود؟ آیا میزان کلسترول بدن شما به اندازه ای است که باید شیوه زندگی خودتان را تغییر دهید؟ در اینجا آنچه که شما باید بدانید مطرح شده است.

کلسترول چیست ؟

بدن شما برای اینکه به درستی کار کند ،نیازمند مقدار معینی چربی است. کلسترول کمک می کند تا چربی در جاهایی که مورد نیاز است، نقل و انتقال شود. بنابراین بدن شما به کلسترول نیاز دارد. به این ترتیب معمولا" بدن ،همه کلسترول مورد نیاز خودش را تولید می کند. وقتی که کلسترول بیش از حد معمول باشد، یک نوع چربی بنام LDL افزایش می یابد. این LDL  است که عروق خونی شما را مسدود می کند و باعث افزایش خطر حمله و بیماری قلبی می شود.

HDL نوع دیگر کلسترول است که  به عدم تشکیل رسوب درعروق خونی شما کمک می کند. ولی اگر شما مقدار زیادی چربی مصرف کنید، بدن شما واقعا" به سختی می تواند HDL  را در سطح مناسب نگه دارد. در اینجاست که کلسترول به یک مشکل تبدیل می شود.

بطور کلی، مقدار زیادی LDL  بد می باشد در حالیکه HDL  بیشتر ،معمولا" خوب است. بنابراین، بعنوان یک قانون کلی، شما دوست دارید که سطح LDL ( یعنی کلسترول بد ) کم شود و میزان HDL (یعنی کلسترول خوب ) بیشتر گردد. LDL کمتر و HDL بیشتر، کمک می کند که عروق خونی شما مسدود نشوند.

اگر برای شما مثل خیلی از مردم مشکل است که کلسترول خوب و بد را به خاطر بسپارید سعی کنید فرم زیر را مدنظر داشته باشید.

( کلسترول سالم )  HDL= Healthy cholesterol

( کلسترول بدوکثیف ) LDL= Lousy cholesterol

چه کسانی مشکلات کلسترول خواهندداشت؟

افراد چاق، کم تحرک و سیگاری ها به احتمالا" بیشتر افرادی هستند که LDL بدن آنان زیاد است و لی HDL  آنها کم است. اشخاصی ( مثل بسیاری از ما ) که غذاهای چرب مثل شیرپر چرب و گوشت قرمز مصرف می کنند ،نیز سطح کلسترول بد آنها بیشتر می باشد.

کلسترول افراد مسن و زنان بعد از دوره یائسگی، نیز معمولا" مشکل زا است و افرادی که دارای سابقه بیماریهای قلبی یا دیابت هستند ،نیز باید میزان کلسترول بدشان را با دقت خیلی زیادی کنترل کنند. بالاخره اینکه در موارد بسیار اندکی بعضی ها صرف نظر از عادات یا سوابق شخصی آنان، دارای کلسترول بد هستند.

آیا ضایعه نخاعی وضعیت کلسترول بدن را بدتر می کند؟

اگر چه گاه تحقیقات دراین زمینه جسته و گریخته است ،ولی اکثر محققین نظر بر این دارند که افراد مبتلا به آسیبهای نخاع بایستی بطور مرتب کلسترول بدن خود را کنترل کنند. چرا که معمولا" در افراد نخاعی سطح کلسترول خوب    ( HDL )  پائین تر و سطح کلسترول بد ( LDL ) بالاتر است. این مسئله می تواند عمدتا" ناشی از نحوه ونوع آسیب باشد که خود می تواند بر روی متابولیسم بدن تاثیر بگذارد و درواقع متاثر از عامل تحرک است.  پژوهشهای بعمل آمده به ما نشان داده که پائین بودن سطح فعالیت بدنی با افزایش کلسترول بد ارتباط مستقیم دارد. اما حتی افراد دارای آسیب نخاعی که خیلی فعال هستند، نیز قادر نیستند که به لحاظ جسمی بر روی کلسترول بدن خود به نحو مطلوبی تاثیر بگذارند. خوشبختانه، ارزشمندترین راه علاج مشکلات  کلسترول  استفاده ازرژیم غذایی مناسب است ، و شما اگرچه یک فرد نخاعی هستید  ولی  از این طریق   می توانید    کلسترول خود را کنترل کنید  .

من چگونه آزمایشات کلسترول را انجام دهم؟

قبل از هر چیز، شما باید به پزشک مراجعه نمائید. ساده ترین و متداولترین آزمایش کلسترول تنها اندازه گیری سطح HDL  و کلسترول کل خون (که ترکیبی از انواع مختلف کلسترول است )،می باشد. برای انجام این آزمایش، فردبایدقبل از خون گیری ناشتا باشد.

آزمایش دیگری که معمولا" متداول است و باید با معده خالی انجام شود، اندازه گیری کلسترول کل و HDL  و همچنین LDL  و انواع دیگر کلسترول میباشد. اگر چنانچه شما مشکل کلسترول داشته باشید ،با این آزمایش ساده ،ایده نسبتا" خوبی را بدست می آورید، ولی آزمایشات کاملتر جزییات بیشتری  را به شما نشان  خواهد داد  .

علیرغم اینکه، آزمایشات کلسترول به راحتی و با یک خون گیری ساده از شما انجام می شود ولی از زمان بروز ضایعه نخاعی احتمالا" بایستی صدها بار انجام شود. بطور کلی نتایج آزمایشات برای روز بعدقابل استفاده هستند و شما می توانید به پزشکتان مراجعه و نتایج حاصله را جویا شوید.

چه میزان هائی از کلسترول بد هستند؟

خوب ، بستگی دارد. اگر شما چندین عامل خطر را برای بیماریهای قلبی مثل دیابت، استعمال دخانیات یا فشار خون بالا داشته باشید، بایستی سریعا"با مراجعه به پزشکتان بفهمید که کلسترول شما باید چقدر باشد. اما اگر یکی از فاکتورهای خطر یا هیچکدام از آنها را نداشته باشید، معمولا" اگر میزان کلسترول کل زیر 200 باشد، مناسب  است. همچنین میزان HDL  بیشتر از 35 خوب درنظرگرفته می شود. بطورکلی مهمترین مسئله این است که سطح LDL  شما باید کمتر از 130 باشد. به این ترتیب، از آنجائیکه میزان کلسترول هیچکس دقیقا" با ارقام مندرج در کتب هماهنگی ندارد، بهتر است از پزشکان و میزان هائی که آزمایشگاه تعیین می کند، کمک بگیرید.

برای داشتن سالمترین میزان کلسترول چه باید کرد؟

قبل از هر چیز، با پزشک خود مشورت کنید. رایج ترین توصیه ای که به شما خواهد شد این است که به رژیم غذایی خود توجه کنید. غذاهایی که دارای مقدار زیادی چربی اشباع شده هستند نظیر چربیهای حیوانی، شیرهای کامل، کره، خامه یا بستنی می توانند سطح LDL  بدن شما را افزایش و میزان HDL  را کاهش دهند.

 همچنین در مورد کاهش وزن به شما توصیه هایی خواهد شد. داشتن اضافه وزن مخصوصا" اگر تراکم چربی زیادی در ناحیه شکم داشته باشید، می تواند موجب بالا رفتن LDL  و نزول HDL گردد.

در اینجا نکاتی مطرح شده که می توانند  برای بهبود میزان کلسترول مفید باشند:

• اگر اضافه وزن دارید، آنرا کاهش دهید.

• سیگار کشیدن را کنار بگذارید.

• ورزش کردن را شروع کنید.

• رژیم غذایی حاوی چربی های اشباع شده را کنار گذاشته و از غذاهای محتوی چربی های اشباع نشده استفاده کنید. اگر برای تعیین رژیم غذائی خود احتیاج به کمک دارید با متخصصین تغذیه مشورت نمائید.

• مقدار فیبر قابل حمل را در رژیم غذایی خود با غذاهایی مثل جو، لوبیا و مصرف انواع میوه افزایش دهید.

• استفاده ازنوشابه های الکلی منع شده است.

• میزان سطح کلسترول بدنتان را کنترل کنید. در این مورد با پزشکتان مشورت نمائید.

اگر هیچیک از موارد فوق موثر واقع نشد، پزشک شما تصمیم به تجویز دارو برای شما خواهد گرفت.

بنظر می رسد که آنچه گفته شد ساده باشد ولی متاسفانه چیزهای دیگری نیز به شکل کلسترول آزاد موجوددرغذاها وجوددارند که می توانند سطح کلسترول بدن شما را بالا ببرند. برای مثال غذاهایی با کلسترول پائین مثل  مارگارین می توانند کلسترول شما را واقعا"  افزایش دهند. این مسئله به این علت است که آنها حاوی مقادیر زیاد از چربی های اشباع شده یا اسیدهای چرب ترانس هستند. وقتی بدن شما سعی می کند کلسترول را تجزیه کند، چربی های اشباع شده را نمی تواند هضم و تجزیه کندو اگر بدنتان نتواند کلسترول را تجزیه کند، سطح آن دائما" افزایش می یابد.

بعلاوه در بین غذاهایی که حاوی مقدار زیادی کلسترول هستند، از مصرف غذاهای حاوی چربی های اشباع شده پرهیز نمائید.

توجه داشته باشید که بدنبال غذاهایی بگردید که روی آن واژه "هیدروژنه "  (  partially hydrogenated  )  درج شده باشد.

یا از وجود چربی های حیوانی مثل چربی شیر یا چربی گوشت در غذاها مطلع شوید. بعضی غذاها، مثل غذاهای خوراکها و غذاهای پخته شده آماده، حاوی چربی های حیوانی هستند. خوردن مقدار زیاد از این غذاها می تواند سطح کلسترول را بالا ببرد، در حالیکه مصرف اندک آنها مانعی  ندارد. قوانین جدید تنها اجازه می دهد که تولید کنندگانی نام" غذاهای کم کلسترول " را بر روی محصولات خود درج کنند که تولیدات آنها کمتر از 2 گرم چربی اشباع شده به ازای هرکیلوگرم داشته باشند.

منابع و اطلاعات بیشتر :

پزشک شما یا متخصصین تغذیه می توانند جزواتی را به شما ارائه دهند یا اطلاعات تخصصی بیشتری را درموردکلسترول، رژیم غذایی و برنامه های تندرستی افراد نخاعی در اختیارتان بگذارند.

****

منبع:مقاله:"کلسترول درافرادنخاعی"  مترجم :مهندس عباس کاشی( [e-mail]  )      - انتشار  :  مرکز ضایعات نخاعی جانبازان - اردیبهشت  1387

دیابت وضایعات نخاعی

سئوالی که مطرح شده این است که :

آیا ارتباطی بین ضایعات نخاعی طولانی مدت و دیابت وجود دارد؟ برخی تحقیقات اشاره بر این موضوع دارد که بیش از 20% افراد نخاعی مبتلا به دیابت می شوند.

اما اگر شما ضایعه نخاعی دارید، در مورد دیابت چه چیزهایی باید بدانید؟

دیابت :

دیابت یک بیماری مزمن است که در آن بدن قادر نیست هورمون انسولین ( هورمون غده پانکراس یا لوزالمعده ) را بمقدار کافی تولید کند و یا اینکه نمی تواند به درستی از این هورمون استفاده نماید. در نتیجه، مقدار گلوکز یا قند خون ( به عنوان سوخت سلولهای بدن ) که در شرایط طبیعی بوسیله جریان خون به سلولهای بدن حمل می شود، در خون افزایش می یابد و حتی می تواند به درون ادرار نفوذ کند. این گلوکز اضافی می تواند به اندامهایی از جمله قلب، چشمها، کلیه، اعصاب و حتی رگهای خونی آسیب برساند.

انواع دیابت :

دو نوع اصلی دیابت عبارتند از :

نوع اول :

• در دوران کودکی یا جوانی شروع می شود.

• تنها 5% موارد دیابتی را تشکیل می دهند.

• هر روز نیاز به تزریق انسولین است.

نوع دوم :

• معمولا" در بزرگسالی و در سنین بالای 40 سال به وجود می آید.

• 95% دیابت ها را این نوع تشکیل می دهند.

• معمولا" از طریق ترکیبی از رژیم غذایی، ورزش، مصرف داروهای خوراکی و انسولین قابل کنترل است.

آیا شما در معرض خطر هستید؟

تخمین زده شده که در ایالات متحده 20 میلیون نفر مبتلا به دیابت هستند و 6 میلیون نفر از آنان ( تقریبا" یک سوم ) از دیابت خود بی خبرند! (این آمار مربوط به سال 2007 است ) . تعیین علائم دیابت می تواند کمی مشکل باشد، زیرا بعضی از آنها ،با علائم برخی از بیماریها می توانند اشتباه شوند. بطورکلی علائم مهم دیابت از این قرارند:

 دهیدراتاسیون ( dehydration ) یا کم شدن آب بدن، ادرار کردن بیش از حد طبیعی، تشنگی شدید، افزایش اشتها و تغییر وزن. بدین ترتیب در مورد افراد نخاعی، تشخیص این علائم می تواند کمی مشکل باشد، برای اینکه ضایعه نخاعی شما می تواند علامتهای مذکور را مخفی نماید. برای مثال، استفاده از سوند می تواند تشخیص ادرار کردن بیش از حد طبیعی را مشکل کند و بعضی از علائم دیگر می توانند یک اثر جانبی از مصرف برخی از داروها باشند.

آنچه که اهمیت دارد این است که بدانید بعد از ضایعه نخاعی، عضلات بدن شما ممکن است سریعا" تحلیل بروند در حالیکه بر عکس در بدنتان چربی جمع می شود ( مخصوصا" اگر شما فعالیت جسمی زیادی نداشته باشید) این موضوع می تواند باعث تغییر متابولیسم ( سوخت و ساز ) بدن شما شده و بدنتان را در شرایطی قرار می دهد که نیاز باشد تا از انسولین استفاده کند. این تغییر ایجاد شده باعث می شود که بدن شما با داشتن ضایعه نخاعی نسبت به افراد سالم در معرض خطر بیشتری جهت ابتلا به دیابت قرار گیرد. از آنجائی که تشخیص بموقع علائم دیابت خیلی مشکل است، شما بایستی با پزشکتان در مورد خطراتی که احتمالا" در معرض آنها هستید، صحبت نمائید.

یکی از مهمترین عوامل خطر دیابت "سن "می باشد. 2 تا 16 درصد افراد بالای 40 سال به دیابت مبتلا هستند .( آمار سال 2007) هر چه سن افزایش می یابد تغییرات بدن جهت بروز دیابت نیز بیشتر می شود. برخی از محققین و پزشکان و تعداد اندکی از بیماران - عقیده دارند که افراد نخاعی سریعتر از افراد معلول غیر نخاعی پیر می شوند. با این توصیف چنانچه افراد دارای آسیب نخاعی با سرعت بیشتری پیر شوند ،پس بایستی دیابت نیز در آنها زودتر بروز پیدا کند.

عوامل دیگر عبارتند از :

• سابقه خانوادگی

• داشتن اضافه وزن یا چاقی

• نداشتن فعالیت بدنی یا ورزش نکردن به اندازه کافی

• نژاد - دیابت در نژادهای آمریکایی آفریقایی، آمریکای لاتین و آمریکایی آسیایی شایعتر است.

• جنسیت - باور داشته باشید یا نه ، دیابت در زنان شایعتر از مردان است.

• سن - چنانچه شما سن بالای 40 سال دارید، بهتر است که ازنظر دیابت تحت بررسی قرار گیرید  ،چرا که احتمال بروز دیابت با افزایش سن، بیشتر می شود.

• شرایط زمینه ساز دیابت - شرایطی وجود دارند که معمولا" میتواند در عرض 10 سال منجر به ایجاد دیابت شوند.

وضعیت قبل از دیابت، چاقی و دیابت :

قبل از دیابت هیچ علامتی دیده نمی شود و شرایطی است که در آن میزان گلوکز خون بالاتر از حد طبیعی است و لی آنقدر بالا نیست که منجر به ایجاد دیابت گردد. دو نوع آزمایش برای بررسی این وضعیت انجام می شود:

آزمایش گلوکز پلاسما در حالت ناشتا ( FPG )  و آزمایش تحمل گلوکز خوراکی ( OGTT ) .

در آزمایش FPG ، میزان گلوکز خون بعد از 8 ساعت ناشتا بودن اندازه گیری می شود. این آزمایش دقیقا" سوخت و ساز گلوکز رادر بدن شما نشان می دهد.

در آزمایش OGTT ، گلوکز خون شما بعد از ناشتا و همچنین پس از 2 ساعت بعد از نوشیدن محلول غلیظی از قند اندازه گیری می شود.

داشتن اضافه وزن یا چاقی ارتباط مستقیمی با شرایط زمینه ساز دیابت دارند و این موضوع برای افراد دارای آسیب نخاعی از اهمیت زیادی برخوردار است.  طبق آماردانشکده بهداشت دانشگاه میشیگان که در سال 2007ارائه شده، حدود 60% افراد نخاعی مبتلا به اضافه وزن و چاقی هستند.  افراد نخاعی به میزان کمی کالری می سوزانند و توده عضلانی خود را از دست می دهند. این مسئله نه تنها می تواند منجر به دیابت شود بلکه سایر شرایط ثانویه از جمله کلسترول بالا ، بیماری عروق کرونری و بیماریهای قلبی عروقی را سبب می گردد.

شما چه کاری می توانید انجام دهید؟

افرادی که شرایط ابتلا به دیابت را دارند ،بایستی همان توصیه هایی را که به افراد دیابتی می شود، دنبال کنند.

از طریق کاهش وزن و انجام فعالیت بدنی، می توانید ایجاد دیابت را به تاخیر بیاندازید و حتی میزان گلوکز خون خود را  تا حد طبیعی کاهش دهید. در مورد سایر راه حلهای احتمالی برای کاهش خطر دیابت، با پزشکتان مشورت کنید.

• رژیم غذایی خود را به هم نزنید. در عوض تغییرات جزیی در عادات غذائی خود ایجاد نمائید.

• کاهش وزن خود را با جدیت دنبال کنید .مثلا" یک پوند(حدود 450گرم )در هفته کاهش دهید.

• حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت بدنی داشته باشید.

تشخیص و درمان :

تشخیص بیماری با یک آزمایش ادرار معمولی شروع می شود. بالا بودن میزان گلوکز در ادرار، یا زیاد بودن آن در آزمایشات FPG  یا OGTT  از علائم شاخص بیماری هستند. افرادی که در معرض دیابت تشخیص داده می شوند، معمولا" طی 10 سال ،دیابت در آنها بروز پیدا می کند. با ایجاد تغییرات صحیح در رژیم غذایی و انجام ورزش، این افراد دیابت خود را می توانند به تاخیر بیاندازند و یا حتی از ایجاد آن پیشگیری کنند. بنابراین، کنترل افرادی که در معرض خطر دیابت هستند و انجام اقدامات پیشگیری کننده برای آنان بسیار مهم است.

هدف از درمان این است که میزان قند خون تا آنجا که امکان دارد نزدیک به حد طبیعی نگهداشته شود. روش درمانی برای هر شخصی متفاوت است. مهم این است که در مورد وضعیت خودتان آگاهی کامل داشته باشید.

پزشکتان به شما کمک خواهد کرد ،که مناسب ترین برنامه درمانی را انتخاب کنید .ولی شما مسئول حفظ سلامتی خودتان هستید. بعد از تشخیص دیابت نکاتی وجود دارند که شما باید برای حفظ سلامتی خود و پیشگیری از دیابت و کنترل آن رعایت کنید.

رژیم غذایی :

رژیم غذایی در درمان دیابت اهمیت فوق العاده ای دارد. شناخت آنچه که می خورید، می تواند بسیار مهم باشد. بنابراین در اینجا بعضی از راهنمایی های کلی ارائه می گردد:

• زمانهای خوردنتان را منظم کنید و هرگز هیچکدام از وعده های غذایی خود را حذف نکنید.

• از خوردن غذاهای آماده جهت رفع گرسنگی و بالا رفتن قند خون خودداری نمائید.

• مصرف شیرینی و دسر را محدود کنید. هشیار باشید که آنها در یک لحظه شما را فریب خواهند داد.

• از مصرف روغن های اشباع شده پرهیز نمائید.

• از مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری کنید.

• از آب یا نوشابه های بدون الکل استفاده کنید. ( شیرین کننده های مصنوعی معمولا" می توانند همانند شکر بر روی میزان گلوکز خون شماتاثیر داشته باشند ).

• از غذاهایی استفاده کنید که حاوی فیبر زیادی هستند ( بعضی از مطالعات نشان داده که رژیم های غذایی فیبردار به کاهش سطح گلوکز خون کمک می کنند. )

ورزش و استرس : مطالعات نشان داده اند که انجام فعالیت بدنی متوسط ،بمدت 30 دقیقه در روز، 5 تا 10 درصدباعث  کاهش وزن شده و شانس ابتلاء به دیابت را 58% کاهش می دهد. ( ADD- 2007 )

ورزش و فعالیت بدنی می توانند کمک نمایند ،ولی انحام آنهابرای افراد نخاعی با مشکلاتی همراه است. در این مورد با پزشکتان یا گروه مراقبین خود هماهنگ کنید تا یک برنامه مناسب ورزشی و فعالیت بدنی برای شما طراحی نمایند.    برنامه ورزشی روزانه می تواند کمک کند که از استرس شما نیزکاسته شود ،چرا که استرس می تواند دیابت شما را بدتر کند.

علاوه بر ورزش، شما بایستی روشهای دیگری را پیدا کنید تا هر گونه مشکل را بر طرف نموده و آرامش داشته باشید و از استرس خلاص شوید.

تنظیم خواب مناسب :

مطالعات اخیر نشان داده اند که خواب در کنترل وزن شما می تواند نقش کلیدی داشته باشد. این موضوع را ورونا و همکارانش در سال 2005 تحقیق کرده اند. مصرف همزمان داروهای مختلف، برنامه های کاری و برنامه های روزانه زندگی افراد از مواردی هستندکه می توانند بر روی خواب افراد تاثیر گذار باشند. بنابراین در صورت امکان، بایستی برنامه های کاری طوری تنظیم شوند که به فرد اجازه دهند تا به اندازه کافی بخوابد.

نکاتی در مورد دیابت شما :

چنانچه تشخیص داده شود که شما دیابت دارید، آنچه که اهمیت زیادی دارد این است که توجه خاصی به بدنتان داشته باشید. وجود مشکلات در سیستم گردش خون می توانند منجر به تغییراتی در بینائی، عوارض قلبی و حتی قطع عضو در فرد شود. برای جلوگیری از بروز این عوارض بایستی شما در مورد سلامتی قلبتان با استفاده از آزمایشات واقدامات مربوطه از جمله کنترل وزن، فشار خون، کلسترول و بیماریهای قلبی اطلاعات لازم را بدست آورده و دائما" آنها را زیر نظر بگیرید. شما باید با پزشکتان در مورد آزمایشاتی که برایتان مفید است ،مشورت نمائید.  اگر عفونت یا بیماری دارید، مهم است که حتما" به پزشک مراجعه کنید. چرا که عفونت ها و تب می توانند بر روی میزان انسولین بدنتان تاثیر گذار  باشند. همچنین شما بایستی به دقت پوست بدنتان را نگاه کنید. باید توجه ویژه ای به پوست پاهای خود داشته باشید ،زیرا زخم شدن پوست پاها از عوارض مهم دیابت هستند. بنابراین مراقبت از پاها مخصوصا" برای افراد نخاعی اهمیت  فوق العاده ای دارد. به همین علت پوشیدن جورابهای آزاد و گشاد و استفاده از کفشهای نرم و راحت که پاها را به نحوی مناسب پوشش می دهند و همچنین کوتاه و مرتب نگهداشتن ناخن های پاها توصیه می شود. توجه داشته باشید که همیشه هر چیز غیر عادی را سریعا"به پزشکتان اطلاع دهید.

به یاد داشته باشید:

از آنجا که مجروجین نخاعی نیز با همان علل و خطرات افراد سالم در معرض دیابت قرار دارند، آنان نیز می توانند از همان توصیه هائی که در مورد رژیم غذایی، کنترل وزن، ورزش و کنترل استرس شده استفاده نمایند. کنترل دقیق دیابت همیشه نتایج بسیار خوبی را بدنبال داشته است. چنانچه پزشکتان صلاح می داند شما می توانید اندازه گیری میزان گلوکز خونتان و مصرف انسولین را شخصا" یاد بگیرید و به تنظیم رژیم غذایی و ورزش بپردازید. سعی کنید به پزشکانی مراجعه نمائید که در مورد ضایعات نخاعی و دیابت تخصص دارند و بهتر است که در این مورد به مراکز ضایعات نخاعی محل زندگی خود  مراجعه نمائید. چنانچه نتوانید پزشکی را که در هر دو مورد تخصص داشته باشد پیدا کنید، توصیه می شود به دو پزشک که مایل به همکاری با یکدیگر باشند، مراجعه کنید.

بخاطر داشته باشید که :

• دیابت حاصل ترکیبی از علل ارثی و شیوه زندگی از جمله داشتن اضافه وزن می باشد.

• افراد دارای آسیب نخاعی به دلیل کاهش فعالیت و داشتن  اضافه وزن و همچنین تغییرات متابولیسمی بعد از ضایعه نخاعی ،بیشتر در معرض خطر دیابت قرار دارند.

• تغذیه، ورزش، کاهش وزن سه کلید اصلی پیشگیری از دیابت محسوب می شوند.

****

منبع:مقاله:  "دیابت وضایعات نخاعی "-مترجم:مهندس عباس کاشی ( [e-mail])- انتشار : مرکز ضایعات نخاعی جانبازان

خستگی در معلولین ضایعه نخاعی

این روزها بیشتر و بیشتر در مورد خستگی می شنویم. اما چه کسی مراقب است؟ آیا خستگی تنها بخشی از دوره پیری محسوب می شود؟ خوب، حقیقت این است که، اطلاعات جدید نشان می دهند که خستگی می تواند مهمتر از آن باشد که هر یک از ما فکرش را می کنیم.

تحقیقاتی که طی سالیان متمادی، در جاهای مختلف در مورد افراد مشخصی بعمل آمده نشان می دهند که خستگی تا حدی در بین افراد مبتلا به آسیب نخاعی قابل پیش بینی است. مطالعات انجام شده بر روی سیصد نفر از مجروحین انگلیسی که بیش از 23 سال با ضایعات طناب نخاعی زندگی کرده اند، نشان می دهد که در بیش از نیمی از آنان پدیده خستگی و علائم مربوط به آن گزارش شده است.

بطور کلی افراد خسته  دقیقا" چه کسانی هستند؟

آن دسته از افرادی که خسته گزارش شده بودند ،تنها جزو افراد پیر نبودند: متوسط سن آنان 57 سال بوده و همچنین اکثر آنها سطح ضایعات نخاعی بالاتری داشتند. بعلاوه مشخص شد که زنان نخاعی در معرض خطر بیشتری قرار دارند. سه سال اول، موقعی که اولین مصاحبه با افراد تحت نظر  انجام شد، بیشتر همان افراد از نظر بهداشت عمومی در وضعیت ضعیف تری قرار داشتند. از نظر برنامه های تندرستی و ورزش در سطح پائینی قرار گرفته بودند و بر اساس آزمایشات سلامت روانی نیز دررتبه پائینتری جای گرفته بودند. بنابراین می توان گفت، با این اوضاع آنها خسته بودند.

بطور کلی خستگی چه مفهومی دارد؟

این تحقیقات نشان می دهد که وجود  خستگی در افراد دچار آسیب نخاعی در شرایط حاضر  می تواند در طولانی مدت  عوارضی را در پی داشته باشد .در تحقیقات کشور انگلیس، خستگی های مربوط به سالهای قبل ( گذشته )  با افسردگی های کنونی افراد و همچنین با کاهش احساس سلامت و رضایتمندی از زندگی مرتبط بود. بعلاوه گزارش شده بود که مجروحین دارای پدیده خستگی وقت کمتری را خارج از منزل سپری می کردند و کمتر وارد جامعه می شدند. بخصوص خستگی به مرور به درد بازوها و شانه منجر می شد و فرد را به استفاده بیشتر از تجهیزات پزشکی و کمک های فیزیکی دیگران نیازمند می ساخت.

چرا من ( بعنوان یک فرد نخاعی ) خسته ترم؟

شاید وجود معلولیت خستگی زیادی همراه داشته باشد. در باره آن فکر کنید. ضایعه نخاعی صرف نظر از سطح نیازمندیهایش فرد را مجبور می کند تا همان فعالیتهای ما را سختر، کندتر و با راحتی کمتری انجام دهد. با گذشت زمان، اندامها فرسوده می شوند و انرژی بدن تحلیل می رود. البته حتی اگر ضایعه نخاعی نیزوجود نداشته باشد، چیزهای زیادی وجود دارند که با خستگی مرتبط هستند: از جمله

•  جنسیت مثل زن بودن ، گزارشات مربوط به خستگی در میان زنان 2 تا 3 بار شایعتر از مردان است.

• عوارض حاصله از مصرف الکل و استفاده نادرست ازداروها و یا حتی مصرف برخی از داروها.

• نگرانی ها، مشاغل پر دغدغه و طاقت فرسا ،همچنین مشاغلی که (فعالیت کاری کمی دارند)و مشاغل بی اهمیت و کم درآمد.

• دردهای مزمن

• شرایط روانشناسی یا روانپزشکی

خستگی همچنین ممکن است با چیزهای دیگری مرتبط باشد از جمله کاهش انگیزه، فعالیت های فکری طولانی و یا حتی کسالت. خستگی امکان دارد ناشی از مشکلات روانپزشکی فرد مثل : اختلالات خلقی، اضطراب یا حملات مربوط به ترس ناگهانی باشد. در هر حال، خستگی مداوم صرف نظر از علت آن و نیز احساسات ناشی از تاثیر عدم توانایی در انجام کار و عدم برقراری روابط فردی، منجر به افزایش شدت آن و فشارهای روانی می گردد.

چه کار می توان کرد؟

چنانچه شما خستگی را تجربه می کنید بایستی از خودتان چند سئوال بپرسید. اول اینکه بسیار مفید خواهد بود که مشخص شود آیا خستگی شما مثل حالات بعد از ضایعه نخاعی فیزیکی است یا ناشی از مشکلات روحی و روانی می باشد. چند راه وجود دارد که بوسیله دکتر " دیوید کاترن دال " برای تشخیص علت جسمی یا روحی بودن خستگی پیشنهاد شده است:

• خستگیهای جسمی معمولا" دوره کوتاه تری نسبت به خستگیهای روانی دارند.

• خستگیهای جسمی با خستگیهای ناشی از فشارهای روحی و روانی ارتباطی ندارند.

• خستگیهای جسمی در اوایل شب و در شب بدتر می شوند، و با خوابیدن واستراحت برطرف می گردند ولی خستگیهای روحی درزمان صبح بدتر می شوند واستراحت و خواب نیزروی آنها تاثیر نداشته و یا حتی بدتر می شوند.

• خستگیهای جسمی معمولا"با تداوم بدتر می شوند، در حالیکه خستگیهای روانی نوسان دارند.

• خستگیهای جسمی با انجام فعالیت و کار بیش از حد بدتر می شوند ولی میزان خستگیهای روانی با فعالیت تقلیل می یابد لذا معمولا" در وظایف و مسئولیتهای فرد اختلال ایجاد نمی کند.

بخاطر بسپارید که موارد فوق تنها نکاتی از شاخص های پیشنهادی هستند و هنوز هم مورد تائید قرار نگرفته اند.

• در هر حال بهتر است، سئوالات زیر و جوابهای آنها را برای خودتان مورد بررسی قرار دهید:

• میزان شدت خستگی شما چقدر است؟

• چه فعالیت هایی خستگی شما را بدتر می کند و چه فعالیتهایی باعث تقلیل آن می شود؟

• استراحت، پایان هفته و تعطیلات چه اثری برروی آن دارند؟                        چنانچه مایل باشید، شما می توانید دفترچه یادداشتی تهیه کنید که در آن میزان شدت خستگی و نحوه تاثیر خستگی را بر روی مواردی از جمله رژیم غذایی، وضعیت خواب و توانائی در انجام کارها، مسئولیتهای روزمره ثبت وپیگیری نمائید.

جوابهای شما به این سئوالات و دفترچه مذکور را به دکترتان نشان دهید. این موضوع به شما وپزشکتان کمک خواهد کرد که نقش هرگونه شرایط پزشکی دیگر، و موضوعات جسمی، اجتماعی و یا روانی را که ممکن است در خستگی شما اثر داشته باشند، مشخص نماید. انجام برخی از آزمایشات می تواند برای  شما  مفید باشد. چنانچه اضافه وزن دارید، پزشکان ممکن است برایتان آزمایشات سرم گلوکز و الکترولیتهای بدن را نیز درخواست کند. و حتی بسته به وضعیت شما، مسافرتهای اخیر و یا تشخیص های داده شده ،امکان دارد  درخواست آزمایشات دیگری را نیز داشته باشد:

من باید چه کنم؟ آیا داروئی وجود دارد؟

متاسفانه، برای خستگی های جسمی بندرت از دارو استفاده می شود مگر آنکه درمان عارضه خاصی نظیر سردرد یا دردهای عضلانی مطرح باشد.

چه چیزهائی وجود دارند که ممکن است پزشک به شما پیشنهاد دهد:

• برنامه تان را مجددا" هماهنگ کنید و کارهای مهم خود را در زمانهایی قرار دهید که حداکثر انرژی را دارید و در سایر زمانها استراحت کنید.

• فعالیتهای جسمی خود را با کمک گرفتن از دیگران کاهش دهید. ویلچری سبکتر و یا در صورت امکان از نوع برقی استفاده کنید و فعالیتهای غیر ضروری خود را حذف نمائید. پزشکتان می تواند حامی شما باشد و به شما کمک کند تا از طریق بیمه درخواستهای مورد نیاز خود را پیگیری کنید.

• مقدار استراحت خود را افزایش دهید.

• توجه داشته باشید که آیا ورزش، رژیم غذایی، خواب و یا کنترل استرس می تواند مفید باشد یا خیر؟ فعالیتهای جسمی ضروری چیزی نیستند که خستگی شما را بدتر کنند و گر نه شما حتی ،بیشتر از حالت خود خارج می شوید و قدرت خود را نیز بیشتر از دست می دهید .در نتیجه تنها مشکل را بدتر خواهید کرد.

• روی کیفیت زندگی خود دقت کنید. اهداف خودتان را تعیین نمائید و اجازه دهید انرژی تان صرف چیزهایی شود که برای شما بیشترین معنی و ارزش را دارند. آیا اگر خودتان لباس خود را بپوشید واقعا" خوشحالتر می شوید یا وقتتان را با دوستان، خانواده و یا نوه های خود سپری نمائید؟

اگر چند سالی را با آسیب نخاعی زندگی کرده اید و در بخشی از زندگی خود احساس خستگی می کنید، با جدیت پزشک و مراقبین بهداشتی خود و حتی افرادی را که در اطراف شما هستند را مطلع سازید. مهمترین موضوع این است که شما باید خستگی خود را جدی بگیرید. پیگیری موارد مورد نیاز جهت کاهش خستگی شما ،از اهمیت زیادی برخورد دارند. تنها موقعی مجاز به درنگ هستید که ثابت کنید در وضعیت خوبی قرار گرفته اید.

این مقاله یکی از 20 مقاله آموزشی است که طی همکاری بیمارستان Craig و مرکز آموزش و تحقیقات توانبخشی و سالمندی افراد نخاعی تهیه شده است.

***

منبع:   مقاله "   خستگی "  -مترجم : مهندس عباس  کاشی (  [e-mail]) - فروردین  1387  -  برگرفته از  سایت بیمارستان    Craig

 [e-mail]       

مناسب سازی وایمنی محیط شهری برای افراد ضایعه نخاعی

www.isaarsci.ir

همواره ارتباط افراد دارای ضایعه نخاعی با محیط بیرون از منزل و ورود آنان به جامعه و رفع محدودیتهای شرایط محیط شهری بمنظور پیشگیری از انزوای آنان، از اهمیت  فوق العاده ای برخوردار است. لذا مناسب سازی و ایجاد ایمنی اماکن و محیط شهری برای آنان می تواند بسیار مهم باشد. محوطه مجموعه های مسکونی (منازل)، خیابانها و مسیرهای آمدو شد، وسایل حمل و نقل، ساختمانهای عمومی، فروشگاهها و مراکز خرید، مراکز آموزشی، مراکز ورزشی، مراکز تفریحی و غیره دنیای بیرون از منزل فرد ضایعه نخاعی را در بر می گیرند. بنابراین باید با تدابیر و مطالعات علمی و تحقیقات و اقدامات لازم و ایجاد تجهیزات شهری مناسب، زمینه و شرایط حضور فرد ضایعه نخاعی را در جامعه به نحوی فراهم آورد که آنان بتوانند بدون نیاز به کمک دیگران و بطور مستقل وارد محیط بیرون شوند. در مجموعه حاضر به نکات مهم و نیازهای کلی فرد ضایعه نخاعی در محیط شهری با در نظر گیری جنبه های ایمنی و بهداشت آن اشاراتی شده که امید است مورد توجه علاقمندان و افراد ضایعه نخاعی قرار گیرد.  ایمنی و بهداشت محوطه مجموعه های مسکونی: 1-خروجی های منازل برای افراد ضایعه نخاعی باید به نحوی انتخاب شود که فاقد پله باشد در غیر اینصورت بایستی از رمپ با مشخصات ایمن و استفاده گردد. 2-حتی المقدور در محوطه مجموعه های مسکونی افراد ضایعه نخاعی بایستی پله ها حذف و موانع تردد برداشته شوند. 3-پیاده روها باید دارای سطوح مناسب و از جنس مطلوب و مصالح مقاوم و غیر لغزنده و صاف و مسطح بوده و فاقد موانع و نقاط خطرناک از جمله نقاط کنده کاری شده و یا کانالهای بدون دریچه باشند. 4-در جاهائیکه کف پیاده رو دارای شکاف یا درزهای بزرگ می باشد بایستی آنها ترمیم و  با مواد مناسب و محکم پر شوند. 5-عرض پیاده روها باید در حد ایمن و مناسب بوده به نحوی که در هیچ قسمتی کمتر از 90 سانتیمتر نباشد ولی بهترین عرض 125 سانتیمتر پیشنهاد شده است. 6-شیب پیاده روها بایستی از جهات طولی و عرضی مناسب باشد. شیب عرضی عمدتا" حداکثر 2 درصد و شیب طولی حداکثر 5 درصد توصیه می شود. چنانچه شیب از 5 درصد یا 6 درصد تجاوز نماید بایستی حاشیه ها به نرده های ایمن مناسب تجهیز شوند. بطور کلی در هیچ شرایطی نبایستی شیب از 8 درصد تجاوز کند. 7-پلها و محلهای عبور از روی جویها و غیره باید ایمن و از پهلو دارای نرده های حفاظ مناسب و استاندارد باشند. نرده ها نیز بایستی دارای رنگهای متضاد با محیط باشند. 8-پلهای ارتباطی بین پیاده رو و سواره رو باید در فواصل مناسب و با حداقل عرض 150 سانتیمتر تعبییه گردند. پیشنهاد شده عرض پلهای موجود در امتداد مسیر پیاده روها با عرض پیاده رو برابر باشد. 9-شبکه های فلزی استفاده شده جهت پل ها باید به نحو ایمن ساخته شده باشند و شیارهای سطوح آنها فاصله مناسب داشته باشد. توصیه گردیده فاصله شیارها بیش از 2 سانتیمتر نباشد. 10-درپوشهای موجود در پیاده روها باید هم سطح پیاده رو باشند و لبه های برآمده یا فرورفته به نحو مطلوب بازسازی و هم تراز و با شیب مناسب پوشش داده شوند. 11-در مواقعی که حفاری در سطح پیاده رو صورت می گیرد، بایستی پل موقت با عرض حداقل 90 سانتیمتر با سطح مناسب و محکم نصب شود. 12-شاخه های درختان و بوته باغچه های حاشیه پیاده رو نبایستی مانع و مشکلی برای تردد افراد ضایعه نخاعی ایجاد کند. 13-در جاهای خاص، حاشیه و عرض پیاده روها بایستی با علامت اختصاصی و بین المللی" ویژه گذر افراد ضایعه نخاعی "( استفاده کننده از صندلی چرخدار) برای عموم مشخص شده باشد به نحوی که مانعی برای حرکت آنان ایجاد نشود. 14-در کناره ها و حاشیه پیاده روهای مورد استفاده افراد ضایعه نخاعی، نبایستی با قراردادن اشیاء از جمله وسایل کسب و کار ایجاد مزاحمت نمود. 15-زنگها و صفحه دستگاه اف اف (دربازکن برقی ) از ملزومات مهم منازل مسکونی افراد ضایعه نخاعی است که بایستی به راحتی و کاملا" در دسترس آنان قرار داشته باشند و زیر زنگها نیز با حروف درشت و خوانا و نور مناسب و روشن مشخص شده باشد. 16-با توجه به اینکه یکی از وسایل مهم ارتباطی افراد ضایعه نخاعی صندوقهای پست می باشند ترجیحا" در مجاورت محل سکونت این افراد بایستی این صندوقها به شکل مناسبی تعبیه شوند و به نحوی که به خوبی در دسترس آنان باشند. عموما" حداکثر ارتفاع شکاف صندوق پست از کف 100 سانتیمتر توصیه می شود. 17-سطلهای زباله در محوطه مجموعه های مسکونی افراد ضایعه نخاعی باید بطور ایمن و در محل مناسب و کاملا" در دسترس آنان (بخصوص از نظر ارتفاع ) قرار داشته باشند.  خیابان ها و مسیرهای آمد و شد: عموما" در خیابانهای مهم و اصلی و مسیرهائی که احتمالا" افراد ضایعه نخاعی رفت و آمد بیشتری را در آن مناطق دارند بایستی با توجه به شرایط حرکتی آنان مناسب سازی فضای شهری صورت پذیرد. 1-در خیابانهای اصلی بمنظور سوار و پیاده شدن افراد ضایعه نخاعی از وسیله نقلیه بایستی فضاهای توقف مناسبی در نظر گرفته شود لذا بهتر است در این قسمتها سواره‌‌‌‌‌‌‌رو در قسمتی از پیاده رو پیشرفتگی مناسبی داشته باشد تا فضای مورد نظر حاصل گردد. در این قسمتها بایستی سواره رو با پیاده رو به نحو ایمن و مطلوب ارتباط پیدا کند. 2-محلهای توقف خودروی افراد ضایعه نخاعی بایستی کاملا" اختصاصی و بهترین محل ممکنه و قابل دسترس آنان باشد. ضمن اینکه این محلها باید با علائم و تابلوهای مخصوص کاملا" مشخص شده باشند به نحوی که از توقف خودروهای سایرین خودداری گردد. 3-در پارکنیگ ساختمانهای عمومی و در کلیه پارکینگهای عمومی بایستی تسهیلات و امکانات لازم برای افراد ضایعه نخاعی فراهم باشد. 4-پیشنهاد شده که 2 درصد فضاهای پارکینگها ویژه افراد ضایعه نخاعی در نظر گرفته شود و در هر صورت حداقل یک فضای توقف برای آنان پیش بینی شود. 5-محل توقف خودروی افراد ضایعه نخاعی در پارکینگها بایستی در نزدیکترین فاصله به ورود یا خروجی اختصاص یابد. 6-محل پارکینگ ویژه افراد ضایعه نخاعی بایستی با علامت خاص بین المللی تفکیک شود. 7-بطور کلی بایستی شرایط استاندارد پارکینگ ویژه افراد SCI در تخصیص ها مدنظر قرار گیرد. 8-محل عبور از پیاده رو به سواره رو باید کاملا" ایمن و بهسازی شده باشد و عرض خیابان نیز در محلهای گذر آنان خط کشی گردیده باشد. 9-چنانچه عرض خیابان در قسمتهائی ویژه افراد ضایعه نخاعی اختصاصی تعیین گردیده بایستی محل عبور افراد ضایعه نخاعی با استفاده از نصب تابلوهای ویژه در حاشیه ها و یا علائم نوشتاری در کف خیابان و با رنگ آمیزی مناسب مشخص شود. 10-چنانچه خیابانها پر رفت و آمد هستند و از چراغ راهنمائی استفاده می شود، کلیدهای ویژه استفاده افراد ناتوان که تحت کنترل و تنظیم آنان است تعبیه می شود که ارتفاع این صفحه کلیدها بایستی در سطحی باشد که به سهولت در دسترس افراد آنان باشد (معمولا" ارتفاع مناسب 105 سانتیمتر توصیه شده است ). 11-در محل پلهای هوائی و یا زیرزمینی ( از جمله مترو ) جهت استفاده افراد ضایعه نخاعی می توان رمپ های برقی پیش بینی و طراحی کرد و از آسانسورها و یا از سایر وسایل مکانیکی بالابر و پائین بر مناسب استفاده نمود. 12-در مسیرها و محلهای گذر افراد ضایعه نخاعی، تلفنهای عمومی با ابعاد و ارتفاع مناسب در نظر گرفته شود. 13-در جلوی تلفنهای عمومی ویژه این افراد بایستی فضای آزاد و مسطح مناسبی حداقل به ابعاد 75×120 سانتیمتر مدنظر قرار گیرد تا افراد استفاده کننده مشکلی نداشته باشد. حمل و نقل : بسته به استفاده فرد ضایعه نخاعی از وسایل حمل و نقل عمومی یا شخصی بایستی شرایط مناسب و ایمنی را برای آنان فراهم نمود. شرایط کلی مناسب سازی و ایمنی که دراستفاده از وسایل نقلیه عمومی می بایستی مدنظر قرار گیرد می تواند به شرح زیر باشد: 1-در استفاده از وسایل نقلیه عمومی از جمله اتوبوسهای شهری، بهتر است محلهای انتظار خاصی برای آنان در نظر گرفته شود که بایستی شرایط مناسبی را داشته باشد. 2-محل انتظار افراد ضایعه نخاعی باید طوری طراحی شود که هم سطح با کف اتوبوس باشد به نحوی که فرد بتواند براحتی وارد خودرو شود. 3-محل ورود فرد به اتوبوس بایستی کلیه شرایط اتصال پیاده رو به سواره رو را مطابق استاندارد دارا باشد. 4-محل ایستگاههای اتوبوس بایستی سرپوشیده بوده و دارای حفاظ و دستگیره مناسب و ایمن باشد. 5-در برخی از کشورها اتوبوسهائی مجهز به سطح شیبدار ایمن و مناسب وجود دارند که می توانند جهت پیاده و سوار شدن فرد مورد استفاده قرار گیرد. 6-در داخل اتوبوس فضای مناسبی برای استقرار فرد ضایعه نخاعی بایستی در نظر گرفته شود که از هر لحاظ موارد ایمنی آن مورد توجه قرار گرفته باشد بطوری که تکانهای شدید خودرو یا ترمزهای ناگهانی باعث حرکت شدید صندلی چرخدار یا واژگونی آن و پرتاب فرد نشود. 7-بدیهی است در تمامی طول مسیر حرکت خودرو بستن کمربند ایمنی جهت افراد ضایعه نخاعی الزامی است. 8-در تمام طول مدت سوار و پیاده شدن فرد ضایعه نخاعی، راننده بایستی توجه و دقت بسیار زیادی جهت توقف کامل داشته باشد به نحوی که حرکت زود هنگام (قبل از پیاده و سوار شدن ) نکند. 9-در استفاده از تاکسی های عمومی همکاری و کمک راننده یا همراه در سوار و پیاده شدن فرد و قراردادن صندلی چرخدار در صندوق خودرو اجتناب ناپذیر است که البته بایستی احتیاطات لازم جهت برخوردهای احتمالی با در یا بدنه خودرو یا قسمتهای آسیب رسان صورت پذیرد. 10-بطور کلی شرایط مناسب سازی برای اتوبوسها بهتر فراهم می شود به نحوی که : -امکان استفاده از سطوح شیبدار یا نصب سیستمهای بالابر هیدرولیکی در اتوبوسها جهت سوار و پیاده شدن افراد آسان است. -امکان جدا نمودن صندلی های اتوبوسها و ایجاد فضای مناسب حرکتی برای افراد در اتوبوسها سهلتر است. -در اتوبوسهائی که صرفا" جهت حمل و نقل افراد ضایعه نخاعی مورد استفاده قرار میگیرند با تعبیه ریلهای حرکتی مجهز به صندلی مخصوص امکان استفاده آنان از توالت در اتوبوس فراهم می شود. 11-در برخی کشورها، موسساتی با وسایل نقلیه معلولین خدماتی را به این افراد ارائه میدهند که برای خودروهای خود امکانات مناسبی جهت تسهیل و رفاه حمل و نقل آنان فراهم کرده است از جمله: وسائل نقلیه مجهزی وجود دارند که قسمت عقب آن به شکل  سطح شیبدار پائین آمده و امکان حرکت و سوار و پیاده شدن فرد را با صندلی چرخدار براحتی تامین می کند. در برخی خودروها نیز صندلی خودرو با حرکت دورانی به سمت خارج خودرو امکان جابجائی فرد را از روی صندلی چرخدار به روی صندلی خودرو تسهیل می کند. این موسسات شبیه تاکسی سرویسها و بصورت تلفنی آماده به خدمت شبانه روزی هستند. 12-در سالنهای انتظار ، فرودگاهها، راه آهن، مترو و پایانه های مسافربری بایستی شرایط تسهیل و ایمنی افراد ضایعه نخاعی مورد توجه قرار گیرد. مسیرهای عبور و مرور ویژه افراد بدون موانع از پارکینگ تا سالن انتظار و بعد از آن تا خود وسیله مورد استفاده مسافر به نحو مناسبی فراهم شود و در نقاط مورد نیاز سطوح شیبدار مناسب و استاندارد طراحی گردد. در محلهای مورد نیاز بایستی از آسانسور مخصوص آنان با چکهای هیدرولیک یا رمپ ها ( ثابت یا متحرک ) استفاده شود. 13-چنانچه فرد صندلی چرخدار خود را قادر نباشد به داخل هواپیما یا قطار ببرد می تواند آن را تحویل قسمت بار مسافرتی داده به شرطی که مسئولین امر شرایط انتقال فرد را بوسیله نقلیه به نحو آسان و ایمن فراهم کرده باشند. در اینگونه موارد جهت سهولت کار بهتر است از صندلی های چرخدار تاشو استفاده شود. 14-در قطارها با توجه به کثرت واگنها می توان در تعدادی از واگنها تسهیلات و امکانات مناسب حال افراد ضایعه نخاعی را تامین نمود از جمله سرویسهای بهداشتی ویژه آنان فراهم گردد. ساختمانهای عمومی: در ساختمانهای عمومی و مهم شهرها که مورد استفاده عامه مردم قرار دارند بایستی شرایطی فراهم گردد که به هنگام رجوع افراد ضایعه نخاعی، آنان را با مشکل مواجه نکند. 1-فاصله پیاده رو تا ورودی بایستی کلیه شرایط ایمن و استاندارد را داشته باشند حتی الامکان باید ورودی ساختمان هم سطح پیاده رو باشد. 2-فضای ورودی ساختمانهای عمومی بایستی مناسب باشد معمولا" حداقل عمق فضای جلوی در ورودی را 140سانتیمتر و حداقل عرض در را 100 سانتیمتر توصیه می کنند. 3-ورود به ساختمانهای عمومی برای افراد ضایعه نخاعی نبایستی مشکل باشد اما متاسفانه اکثر ساختمانهای عمومی فاقد رامپ، یا آسانسور مخصوص جهت استفاده افراد ضایعه نخاعی هستند. و عموما" حتی مراجعه افراد ضایعه نخاعی به طبقات مختلف با مشکل همراه است که در صورت امکان بایستی آسانسور یا رامپهای مناسب پیش بینی شود. 4-چنانچه شرایط فیزیکی ساختمانها به گونه ای است که امکان تعبیه رامپ یا آسانسور مناسب مقدور نباشد استفاده از اتاقهای ارتباط در طبقه همکف یا محل ورودی به ساختمان توصیه می شود. در این قبیل ساختمانها عمدتا" زنگ یا اف اف نصب شده تا فرد بتواند از طریق آن خود را معرفی کند، که ضمن استقرار در اتاق مربوطه با قسمت مورد نظر ارتباط برقرار می کند. 5-درهای ورودی اغلب ساختمانها از نظر ابعاد فیزیکی به اندازه ای است که معمولا" مشکلی را برای ورود افراد ضایعه نخاعی ایجاد نمی کند ( عموما" بیش از 95 سانتیمتر است ) اما غالبا" باز کردن درها برای آنان با مشکلاتی همراه است. لذا در این رابطه بایستی موارد زیر مدنظر قرار گیرد: -بهترین درها برای افراد ضایعه نخاعی، درهایی هستند که بطور اتوماتیک و کشوئی باز و بسته می شوند لذا برای آنان توصیه می شود. که معمولا" قرار گرفتن در حیطه عمل چشم الکترونیک مربوطه در را باز می کند. -نوعی از درها وجود دارند که با کف پوش جلوی آنها به نحوی در ارتباط هستند که به محض تماس با این کف پوشها در باز می شود. -چنانچه در بطور اتوماتیک باز نمی شود توصیه می گردد که یک دستگیره اضافی در هر دو طرف و در ارتفاع مناسبی به نحوی نصب شود که فرد ضایعه نخاعی بتواند براحتی از آن استفاده کند. -قسمتهای شیشه ای درها باید از شیشه های مطمئن و ایمن انتخاب شوند. -قسمتهای معیوب و آسیب رسان درها باید جهت جلوگیری از هر گونه آسیب و حادثه به سرعت ترمیم و اصلاح شوند. -درها در ساختمانهای عمومی بخصوص در قسمت ورودی اصلی به هیچ وجه نبایستی آستانه داشته باشند. 6-حداقل یکی از آسانسور ساختمانها باید دارای ابعاد مناسبی باشد به نحوی که فرد ضایعه نخاعی بتواند با صندلی چرخدار براحتی وارد و خارج و از طبقه همکف به تمامی طبقات دسترسی داشته باشد. 7-اتاقک آسانسور باید کاملا" ایمن بوده و دارای دستگیره های مناسب نیز باشند .بطور کلی  ضوابط آسانسورهای استاندارد در آنها کاملا" رعایت شده باشد. 8-صفحه دکمه های اتاقک آسانسورهای پیش بینی شده جهت افراد ضایعه نخاعی باید در سطح و ارتفاع قابل دسترس آنان قرار داشته باشد. 9-این آسانسورها حتما" بایستی از لحاظ صوتی و علائم هشدار دهنده مجهز باشند. 10-نقاطی از ساختمان که احتمال سقوط افراد در آن وجود دارد از جمله پلکانها و پاگردها و سطوح شیبدار و غیره باید با حفاظ مناسب کاملا" ایمن شده باشند. 11-کلیه کلیدها و پریزهای موجود در قسمتهای مختلف ساختمانهای عمومی کاملا" ایمن و محافظت شده باشند و کلید و پریزهای معیوب و شکسته سریعا" تعویض و ترمیم شوند. 12-در کلیه ساختمانهای عمومی حداقل یک توالت ویژه افراد ضایعه نخاعی و سایر افراد با معلولیتهای شدید که به عنوان مراجعه کننده هستند باید در نظر گرفته شود. اگر تعداد رجوع کنندگان کم و به ندرت می باشد وجود یک توالت کافی است. اما اگر تعداد آنان بیشتر باشد بهتر است به تناسب تعداد آنها را افزایش دارد. 13-محل توالت مخصوص افراد ضایعه نخاعی بهتر است در همان محل سایر سرویسهای بهداشتی ساختمان باشد. 14-سرویسهای بهداشتی ویژه افراد ضایعه نخاعی باید برای افراد سالم نیز قابل استفاده باشد. 15-ترجیحا" بایستی یک توالت برای آقایان و یک توالت برای خانمها اختصاص داده شود. فروشگاهها و مراکز خرید: در فروشگاهها و مراکز خرید بزرگ بایستی پیش بینی های لازم در خصوص مراجعه و حضور افراد ضایعه نخاعی و استفاده کنندگان از صندلی چرخدار را کرده باشند. 1-ورودیها، درها، آسانسورها، فضاهای عبور و سایر قسمتهای فروشگاههای بزرگ باید شرایطی مناسب ساختمانهای عمومی را داشته باشند. 2-قفسه های اجناس، صندوق، .... نیز از قسمتهایی هستند که باید شرایط مناسبی جهت استفاده افراد ضایعه نخاعی برای آنها پیش بینی شود. از جمله: ابعاد برخی قسمتهای مورد نیاز در جلو یا کنار پیش خوانها بایستی به نحوی باشد که آنان براحتی به اجناس دسترسی داشته باشند. معمولا" قسمتی از پیشخوان که عموما" بیش از 90 سانتیمتر ارتفاع دارد را جهت بهره مندی افراد ضایعه نخاعی با ارتفاع کمتر و در حدود 70 تا 85 سانتیمتر در نظر گرفت. فاصله و عرض بین قفسه ها نیز باید به اندازه ای باشد که پیش بینی حرکت آسان و ایمن صندلی چرخدار در آن لحاظ گردیده باشد. 3-فروشندگان و خادمین فروشگاه نیز بایستی آموزشهای لازم را در ارائه خدمات بهتر به این افراد دیده باشند. 4-عموما" در فروشگاهها بسته به وسعت آنها حداقل یک مسیر پرداخت قابل دسترس برای افراد ضایعه  نخاعی در نظر می گیرند. ابعاد این مسیر حداقل دارای 90 سانتیمتر عرض است. مراکز آموزشی : ایجاد امکانات آموزشی و پرورشی یکی از مهمترین تسهیلاتی می باشد که افراد ضایعه نخاعی به آن نیاز داشته و بایستی از آن بهره مند باشند. لذا بدیهی است که مناسب سازی مراکز آموزش نیز جهت آنان از اهمیت بالائی برخوردار است تا این افراد نیز بیشتر به مسائل آموزشی ترغیب شوند. مهمترین نیازهای افراد ضایعه نخاعی در مراکز آموزشی از جنبه ایمنی و بهداشت عبارتند از : 1-مناسب سازی ساختمان مراکز آموزشی بایستی در حد استانداردها در تمامی موارد از جمله درها، ورودیها، راهروها، آسانسورها، سطوح شیبدار، فضاهای عبور و مرور ، سرویسهای بهداشتی، پارکینگ و غیره صورت پذیرد. 2-تابلوهای ویژه افراد ضایعه نخاعی جهت بهره برداری اختصاصی آنان در جاهای مورد نیاز نصب گردد. 3-در محل کلاسهای درس یا کتابخانه ها و لابراتورها و غیره فضائی مختص این افراد در نظر گرفته شود به نحوی که از نظر کلیه جوانب فیزیکی ( با رعایت جوانب ایمنی و بهداشت)وجوانب روحی و روانی شرایط مطلوبی را داشته باشد تا از منزوی شدن آنان جلوگیری بعمل آید. کلیه فضاهای عمومی این قسمتها باید کاملا" در دسترس افراد باشد. از جمله: رخت آویز،و نحوه چیدن میز و صندلی ها نیز طوری باشد که این منظور را تامین نماید. 4-بطور کلی در مراکز آموزشی بایستی سعی شود امکانات مشترکی بین افراد سالم و افراد ضایعه نخاعی ( یا معلولین) در تمام سطوح فراهم شود. 5-علاوه بر روشهای فوق بایستی در جهت بالابردن سطح ارتباطات همه جانبه آنان با بقیه افراد امکانات ، شرایط مورد نیاز تامین گردد. 6-عموما" میزی برای افراد ضایعه نخاعی در محل کلاسها بایستی در نظر گرفته شودکه از حیث ارگونومی ( تطبیق با شرایط فیزیکی بدن آنان ) تمام شرایط مناسب را داشته باشد. 7-معمولا" 5 درصد فضای آزاد اماکن آموزش و اجزای آن ( شامل نیمکت ها، میزها یا محلهای مطالعه و فضای آزاد بین میزها ) باید مختص افرادمعلول باشد. 8-حداقل فضای آزاد مسیر افراد ضایعه نخاعی از جمله در محل برگه دان، قفسه مجلات، قفسه کتاب و میزها و نیمکت ها 90 سانتیمتر توصیه شده است. 10-تخته کلاس نیز بایستی در دسترس این افراد قرار داشته باشد. چنانچه زیر آن سکو وجود دارد به طرز مطلوب دسترسی به آن امکان پذیر شود. ضمنا" در محل و ارتفاع مناسبی نصب شده باشد. مراکز ورزشی: ورزش به لحاظ کمکی که در توانبخشی افراد ضایعه نخاعی می کند و هم از جنبه گذراندن اوقات فراغت نقش بسیار موثری دارد. لذا توجه به مراکز ورزشی و تاسیسات آن ،جهت استفاده آنان از اهمیت بسیار بالائی برخوردار است. در این میان استفاده ازاستخرهای شنا برای افراد ضایعه نخاعی بسیار مفید است که البته بایستی شرایط ایمنی و بهداشتی در آنها به شدت تحت کنترل و نظر باشند. که مهمترین آنها به شرح زیر است: 1-استخرها باید به نحوی طراحی شوند که کلیه مراحل تعویض لباس، دوشها، فضای اطراف استخرها در یک سطح صورت پذیرد. 2-در طول مسیر عبور و مرور افراد ضایعه نخاعی بایستی نرده محافظ نصب شود که ارتفاع ایمن و مناسب آن 80 تا 90 سانتیمتر پیشنهاد شده است. 3-در محل رختکن بایستی حداقل 2 تا 3 کابین برای تعویض لباس آنان در نظر گرفته شود. 4-در محل رختکن بایستی نیمکتی به ابعاد طول 30 1سانتیمتر، عرض 60 سانتیمتر و ارتفاع 50 سانتیمتر نصب شود بطوری که پایه های نیمکت کاملا" ثابت شده باشد تا امکان سرخوردن و جابجا شدن آن وجود نداشته باشد. 5-ارتفاع آویزی که در محل رختکن نصب می شود 120 سانتیمتر پیشنهاد شده است. 6-کمدها باید کاملا" ایمن و فاقد لبه های تیز و برنده بوده و با ابعاد پیشنهادی 60×60×120 سانتیمتر به نحوی تعبیه شوند که فضای کافی و مناسبی نیز جهت استفاده از آن فراهم شده باشد. 7-کابین های رختکن از نظر ابعاد باید کاملا" مناسب باشند و ابعاد پیشنهادی 150×180×50 ارائه شده که در آن یک نیمکت به عرض 60 سانتیمتر ویژه افراد ضایعه نخاعی تعبیه گردیده باشد. 8-درهای کابین رختکن بایستی به سمت بیرون باز شود. 9-تعبیه زنگهای اخبار جهت استفاده در شرایط اضطراری در محلهای مناسب الزامی است. 10-در استخرها صندلی چرخدار معمولی افراد ضایعه نخاعی بایستی با صندلی چرخدار مخصوص استخر عوض شود لذا بایستی این نوع صندلی های چرخدار به سهولت در محل کابین ها و در دسترس آنان قرار داشته باشد. 11-در محل کابین ها بایستی فضای لازم و پیش بینی های ایمنی جهت تعویض صندلیهای چرخدار لحاظ شده باشد. 12-در محل دوشها، جهت فراهم آوردن امکانات نشستن فرد یک زیردوشی به ابعاد 140×140 سانتیمتر پیشنهاد شده است که چنانچه عرض 170 سانتیمتر در نظر گرفته شود مناسبتر است. 13-سردوش باید به نحوی باشد که ارتفاع آن قابل تنظیم باشد و کاملا" در دسترس فرد قرار داشته باشد. 14-در فضاهای مورد نیاز و مخصوصا" در محل دوشها، رختکن و سایر جاها بایستی دستگردهای مناسب و ایمن نصب شود. 15-جهت ورود و خروج به داخل استخر بایستی تدابیر و امکانات ایمنی مورد نیاز متناسب با نوع استخر فراهم شده باشد. از جمله رامپهای داخل استخر، سرسره، بالابرهای هیدرولیکی و یا پله های با سطوح پهن جهت هدایت فرد به داخل و بیرون استخر توصیه می شود. 16-اطراف استخر به ویژه منطقه عمیق آن بایستی با حفاظ مطمئن پوشش ایمن شده باشند. 17-جهت کمک به شنا و حرکت در آب میله ها و قلابهایی در اطراف استخر یا در مناطق مناسب آن بایستی تعبیه شود که بخصوص در مواقع اضطراری مورد استفاده آنان قرار گیرد. 18-سرویسهای بهداشتی مناسب و استاندارد ویژه افراد ضایعه نخاعی نیز در محل استخرها باید پیش بینی شده باشد. * در مورد میادین ورزشی، ورزشهای تیراندازی ، ویلچررانی، تماشای مسابقات ورزشی مطالبی در آینده ارائه خواهد شد. مراکز تفریحی و سیاحتی- مسافرتی :  " در پارکها ":1- بایستی گذرگاههای بدون مانع و بدون پله برای عبور و مرور افراد ضایعه نخاعی در نظر گرفته شود. 2-مسیرهای عبور و مرور افراد بهتر است با تابلوها و علائم خاص آنان مشخص گردد. 3-در پارکها نیز همانند سایر اماکن عمومی، سرویسهای بهداشتی ویژه آنان بایستی پیش بینی شده باشد. 4-می توان در قسمتی از پارکها، وسایل و ادوات ورزشی ویژه با مسیرهای ورزشی خاص آنان طراحی و نصب نمود. 5-چنانچه افراد با ضایعه نخاعی بخواهند از ماهیگیری در کنار برکه ها، رودخانه ها یا   دریاچه ها بهره مند شوند می توان محلی را ضمن مناسب سازی و با ایجاد نرده ایمن برای آنان در نظر گرفت. در " سینماها و سالنهای تئاتر و سالنهای تجمع":1- بهتر است قسمتی ار محل تماشاگران ویژه این افراد تعیین شود، به نحوی که براحتی در دسترس آنان قرار گیرد و ورود و خروج و تردد و استقرارشان با مشکل مواجه نشود. ضمن اینکه دید مناسبی نیز برای آنان ایجاد کرده باشد. 2--تعداد محل مورد نیاز برای استقرار صندلی های چرخدار در سالنهای اجتماعات بر اساس تعداد کل صندلیها و محوله تجمع تعیین می شود به نحوی که مثلا" برای تعداد ظرفیت تا 75 نفر تعداد 3 محل و یا برای تعداد ظرفیت تا 100 نفر تعداد 4 محل برای صندلیهای چرخدار و استفاده افراد ضایعه نخاعی بایستی در نظر گرفته شود. 3-محلهای تعیین شده جهت استقرار صندلیهای چرخدار باید فضای کافی داشته باشد که معمولا" 170×120 سانتیمتر توصیه شده است. 4--محل استقرار صندلیهای چرخدار باید هم ردیف صندلیهای ثابت و هم سطح آنان باشند و بهتر است در محلی نصب شوند که نزدیکترین فاصله را با راههای خروج اضطراری داشته باشند. 5--زمین و کف محل استقرار صندلیهای چرخدار باید کاملا" مسطح، محکم و غیر لغزنده باشد. 6--عمدتا" به منظور امکان و تسهیل دسترسی افراد با صندلی چرخدار به محدوده صحنه و محلهای مورد نیاز در فضاهای تجمع بهتر است که راههای قابل دسترسی پیش بینی شود. در " هتل ها ":1- عموما" به ازای 3 تا 4 درصد ظرفیت اتاقهای هتل، یک اتاق قابل دسترس با سرویسهای بهداشتی و تسهیلات مناسب حال افراد ضایعه نخاعی پیش بینی شود. 2-اتاقهای ویژه افراد ضایعه نخاعی بایستی بطور یکنواخت در بین اتاقهای معمولی هتل توزیع شده باشند. 3-بدیهی است سایر شرایط ساختمانهای عمومی نیز بایستی در هتل، مسافرخانه ها و مهمانسراها در نظر گرفته شود. در "رستوران ها " بایستی همواره بسته به حجم و فضای آن و عوامل دیگر، تعدادی از میزها به نحوی طراحی و تعبیه شوند که بتوانند در دسترس افراد ضایعه نخاعی قرار گیرند و فضای لازم جهت تردد و استقرار فرد با صندلی چرخدار به نحو مطلوبی تامین شده باشد. معمولا" در رستورانهای بزرگ بایستی تعداد 5درصد کل تمام صندلی و میزها را جهت این افراد پیش بینی نمود. علائم و اعلام در اماکن و محیط شهری : 1-بمنظور بهره مندی افراد ضایعه نخاعی از تسهیلات ویژه در اماکن و محیطهای شهری بایستی محلها و تجهیزات خاص افراد ضایعه نخاعی بایستی کلیه امکان و فضاهای شهری و بخشهائی از ساختمانهای عمومی که در اختیار و استفاده افراد ضایعه نخاعی میباشد بوسیله علائم بین المللی ویژه آنان مشخص گردد. 2-کلیه علائم بایستی کاملا" واضح و مشخص بوده و در جای مناسبی نصب شده باشد. 3-رنگ علائم نصب شده بایستی با رنگ زمینه آنها در تضاد باشد و انعکاس نور نیز نداشته باشند به نحوی که براحتی دیده شوند. 4-بمنظور حفظ و رعایت حقوق افراد ضایعه نخاعی ، باید آموزشهای لازم به عموم مردم ارائه گردد. 5-علاوه بر تابلوها ، در کلیه ساختمانهای عمومی بمنظور افزایش ضریب ایمنی بایستی سیستمهای اعلام خطر نصب شود که این سیستمهای اعلام خطر می تواند از نوع سمعی و بصری باشند. 6-از جمله مناطق مهمی که باید مجهز به سیستمهای اعلان خطر باشد می توان به آسانسورها و سرویسهای بهداشتی ساختمانهای عمومی اشاره کرد. 7-بمنظور رفاه حال افراد ضایعه نخاعی بایستی تلفنهای در دسترس آنان در کلیه بیمارستانها، سالنهای انتظار، اماکن عمومی از جمله هتل ها ، مسافرخانه ها، ایستگاههای راه آهن، فرودگاهها ، پایانه های مسافربری و فروشگاههای بزرگ، موسسات و ادارات دولتی و غیره نصب گردد. %ا منابع مورد استفاده : 1-ضوابط ومقررات شهرسازی ومعماری برای افرادمعلول جسمی وحرکتی-ناشر: مرکز تحقیقات ساختمان ومسکن-سال1382-1378 2-نمونه هائی مستندازمناسب سازی محیط شهری برای معلولین-ترجمه:رسول میر هادی ناشر: مرکز تحقیقات ساختمان ومسکن-سال1372 3-طراحی گذرگاههای منلسب برای معلولین جسمی-بی ام جانسون ترجمه:فروزروشن بین-ناشر: مرکز تحقیقات ساختمان ومسکن-سال1371 4-ساختمانهای آموزشی ومعلولین-تالیف:مهندس گیسومقام  -ناشر: مرکز تحقیقات ساختمان ومسکن-سال1370 5-مسکن ومعلولین-پژوهش از:مهندس گیسو مقام - ناشر: مرکز تحقیقات ساختمان ومسکن-سال1371 ****