|
ناتوانی را با محرومیت پاسخ ندهیم
ایمانی _ پارسا
در کنار همه واقعیت های موجود در جامعه آنچه که کمتر مورد توجه و دقت نظر کارشناسان و مردم قرار می گیرد بحث مربوط به کودکان استثنایی و مشکلات و آسیب های آنهاست.
در حالی که شاهدیم جامعه به اندازه کافی در موضوعاتی چون دختران فراری، اعتیاد، کارتن خوابها حساسیت نشان می دهد، در مقوله دردسرهای تمام نشدنی کودکان استثنایی و وضعیت زجرآور آنها کمتر رسانه ای با تیزبینی و موشکافی مسائل آنها را دنبال می کند.
به باور بیشتر کارشناسان اجتماعی، پدیده فقر و معضلات مرتبط با آن به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار بر شدت و حدت زندگی اجتماعی مطرح می باشد.
کودکان استثنایی هم از این قاعده مستثنی نیستند. بیشتر این کودکان در خانواده های محرومی زندگی می کنند که فقدان اطلاعات اولیه برای اداره یک زندگی مهمترین مشخصه آن است. والدین این کودکان نگاه واقع بینانه ای به زندگی خانوادگی ندارند و فقدان این نگاه باورپذیر بعضاً موجب محدود شدن روابط اجتماعی سالم در کودکان استثنایی می گردد.
دکتر رنج بخشی، عضو هیأت علمی دانشگاه و متخصص کودکان استثنایی با اشاره به اهمیت نقش دولت، آموزش و پرورش و مهمتر از همه والدین این کودکان اظهار می دارد: با توجه به شرایط ویژه ای که این بچه ها دارند می بایست مجموعه امکانات خاصی توسط دولت و خانواده های این بچه ها فراهم شده و کمی از بار مشکلات آنها کاسته شود. وی با تأکید بر مشکلات فرهنگی افراد جامعه و نحوه برخورد نامناسب اطرافیان با این بچه ها خاطرنشان کرد: آنچه که در رابطه با بچه های استثنایی در اولویت برنامه ها قرار می گیرد ،مسأله بالا بردن سطح فرهنگ افراد جامعه است ؛چرا که بعضاً دیده شده است که بسیاری از بزرگسالان در هنگام روبه رو شدن با این بچه ها خود و فرزندانشان را از آنها دور می کنند و یا به دیده حقارت به آنها می نگرند.
به راستی چه بسیاری از افراد به دید یک بیمار مسری به این بچه ها نگاه می کنند و یا فکر می کنند که این بچه ها به آنها آسیبی خواهند زد.
واقعیت امر آن است که استثنایی بودن بیماری نیست بلکه یک حالت و ویژگی است، به عبارتی بعضی ها پایین تر و یا بالاتر از خط نرمال جامعه قراردارند و این نمی تواند دلیلی برای نقض وجود این افراد باشد.
دکتر رنج بخش در رابطه با علت وابستگی شدید و اظهار محبت زیاد این بچه ها در هنگام رویارویی با افراد غریبه و کسانی که به آنها توجه می کنند اظهار می دارد: واقعیت امر آن است که یک بچه طبیعی از هزاران منبع محبت دریافت می کند؛ به طوری که وقتی با یک بچه سالم و زیبا روبه رو می شویم آن را در آغوش می گیریم و به آن محبت می کنیم اما این بچه ها حداقل محبت و توجه را دریافت کرده اند و تشنه توجه و محبت هستند.
به گفته وی، بسیاری از این بچه ها به دلیل همین کمبود سریعاً در دام بسیاری از مشکلات افتاده و به خیلی از مسائل آسیب زا دچار می شوند.
امیررضا پرحلم -کارشناس و آسیب شناس اجتماعی آستانه تحمل و مدارا را در خانواده های این کودکان پایین دانسته و می گوید: علاوه بر فقر فرهنگی که جامعه با آن مواجه است خانواده های این کودکان نیز آستانه تحمل بسیار پایینی دارند و متأسفانه از تنبیه به عنوان بهترین روش برای آرام نگه داشتن این کودکان استفاده می کنند.
این رفتارشناس معتقد است که نگاه بیشتر افراد به واقعیت زندگی کودکان استثنایی نگاهی شیطنت بار و مزاحم است و به همین دلیل بعضاً در مواجهه با این افراد در نهایت شدت عمل رفتار می شود.
طبق بررسی های به عمل آمده در رابطه با وضعیت آموزشی این بچه ها در کشورمان باید گفت، متأسفانه این بچه ها بویژه در مناطق محروم در شرایط نامطلوبی به سر می برند به طوری که علاوه بر فراهم نبودن شرایط مناسب آموزشی، مسأله تربیت و مهارت آموزی این بچه ها نیز مورد توجه قرار نگرفته است و در اغلب موارد به آموزش کتب درسی برای آنها اکتفا می کنند. وقتی از چند تن از مربیان این بچه ها سؤال شد که مهمترین مشکل شما چیست عنوان کردند:
با توجه به شرایط و سختی کار و عدم تناسب میزان فعالیت مان با دستمزدهایی که دریافت می کنیم انگیزه زیادی برای ادامه فعالیت نداریم و این در حالی است که به دلیل مشاهده نکردن نتیجه کارمان رنجشی برای تلاش بیشتر نداریم و همواره با احساسی توأم با ناامیدی و افسردگی به کار خود ادامه می دهیم.
گفتنی است، یکی از بحث هایی که این روزها در اغلب کشورهای پیشرفته دنیا مطرح است مسأله «جریان قالب» است، به موجب این طرح بچه های استثنایی در مدارس عادی آموزش می بینند و فقط کلاس جداگانه ای دارند.
هدف از اجرای این طرح افزایش روابط اجتماعی این بچه ها با سایر بچه های عادی است؛ چرا که در شرایط کنونی به دلیل عدم دسترسی این بچه ها به محیط اجتماعی طبیعی دچار عقب ماندگی های اجتماعی شده اند.
آنچه که این روزها ذهن بسیاری از متخصصین و کارشناسان را به خود مشغول داشته است افزایش آمار بچه های استثنایی است؛ چرا که علیر غم پیشرفت علم پزشکی آمار این بچه ها روبه افزایش است.
دکتر رنج بخش در رابطه با دلایل افزایش آمار بچه های استثنایی و عقب مانده ذهنی علی رغم پیشرفت تکنولوژی روز پزشکی اظهار می دارد: در بررسی های به عمل آمده معلوم شده است یکی از عمده دلایل افزایش آمار این بچه ها پیشگیری های به عمل آمده جهت کاهش مرگ و میر نوزادان بوده است. وی در این باره تصریح کرد: درصد بالایی از بچه های استثنایی یا درانکی باتور بوده اند و یا فرزندان ناخواسته ای بوده اند که مادرهایشان در هنگام بارداری دارو مصرف کرده اند.
این کارشناس روانشناسی از بالاتر رفتن آمار بچه های اوتیسمی خبر داد و گفت: علی رغم پیشرفت علم پزشکی شاهد آن هستیم که به دلایل مختلفی چون استفاده از انکی باتور، استفاده از داروهای سقط جنین، استفاده از بکیوم برای تولد نوزاد، انجام زایمان های سخت در مناطق روستایی دور افتاده، مبتلا بودن مادران به دیابت و فشار خون بالا و همچنین در معرض اشعه ایکس قرار گرفتن مادر تعداد این بچه ها روبه افزایش است.
در پایان باید گفت بهترین راه، پیشگیری از تولد این بچه ها است که می توان با آموزش والدین قبل از بارداری و انجام آزمایشهای ژنتیک برای تمام افراد و آموزشهای حین بارداری از تولد بچه های استثنایی جلوگیری کرد و درنهایت نیز نیازمند یک فرهنگ سازی غنی در سطح اجتماع برای نحوه برخورد با این کودکان هستیم.
| 
